استاد راهنما:خانم خدادای

پژوهشگر:زینب بحری

چکیده

ادعیه امام سجاد علیه السلام نقش بسزایی در ترویج فرهنگ اسلامی-شیعی داشته و دارد. بیان رسای این دعاها، در طول تاریخ، عامل روشنگری و تعلیم و تبیین بسیاری از معارف و اندیشه های والای اسلامی بوده است. و علما و فقهای زیادی این ادعیه و مناجات را نقل و شرح کرده اند. از جمله ادعیه ، دعای نورانی ابوحمزه ثمالی است که بسیاری از مسائل عرفانی،توحیدی و اخلاقی را دربردارد، و برای تمامی این موضوعات، در این دعای بزرگ فرزازهای والایی وجود دارد  و خلاصه اینکه این دعا در بسیاری از زمینه ها، کلامی برای گفتن دارد.

معارف بسیار بلندی از فرهنگ عرفانیِ دینی، عمدتا در این دعا گنجانده شده است که بخشی از آن را امام سجاد علیه السلام به بیان حالت های یک انسان گمراه و دور شده از درگاه ربوبیت می پردازد. و انسان را به سبب انجام تعدادی از اعمال ناشایست، به عنوان فردی مطرود، مخذول و بی توفیق می داند و اشاره می کنند که برخی از رفتار و کردار منفی را که انسان انجام می دهد چه بسا او را فرسخ ها از خداوند دور کند. پروردگاری که مهربان تر از همه مهربانان است. چه واقعه ای رخ می دهد که آن منبع بخشش و مهر،باز هم به انسان خاطی، روی عفو و گذشت نشان نمی دهد و او را از خود می راند.

با بررسی این عوامل ذکر شده، درمی یابیم که رفتارهایی مانند استخفاف حق بندگی و همچنین دروغ، غفلت، دوری از مجالس علما و الفت در مجالس اهل باطل و لغو و…باعث بروز پدیده ای به نام سلب توفیق می شود که برای هر انسانی رخ دهد، دیگر بازگشت او به سمت روح پاک و طیب، سخت و دشوار خواهد بود.